Welke tactieken kunnen we inzetten voor een meer rechtvaardige en hoopvolle architectuur en stedenbouw? Hoe ziet een feministische ontwerppraktijk eruit, op kantoor en op de bouwplaats?

Op maandag 21 oktober gaan we in gesprek met Catherine Koekoek, co-curator van de IABR Nature of Hope en maker van de feministische architectuurpodcast Respons. Ze deelt inzichten uit de Practice Place, een reeks bijeenkomsten tijdens de IABR over de transformatie van de architectuurpraktijk.

Én PAF presenteert het boek ‘Kunnen wij het maken? Bouwstenen voor een feministische architectuurpraktijk’. We beschouwen het boek als het begin van een gesprek, niet als het sluitstuk.

Kijk mee naar de bekroonde film Hands over the City van Francesco Rosi uit 1963, waarin de nauwe banden tussen lokale beleidsmakers en projectontwikkelaars bij de grootschalige ontwikkeling van het naoorlogse Napels onthuld worden. Schrijf je in om mee te eten, of kom alleen voor de film. We eindigen met een open discussie.

In dit panelgesprek bespreken we hoe vastgoedontwikkeling in het kader van de bouwshift eerlijker en meer transparant kan verlopen. Tom Cochez (Apache), die jarenlang onderzoek deed naar de nauwe banden tussen lokale bestuurders, grondeigenaars en projectontwikkelaars, kan ons uitleggen hoe en wanneer beleidsmakers hun boekje te buiten gaan. Kristiaan Borret, voormalig Antwerps bouwmeester en huidig Brussels bouwmeester, deelt zijn ervaringen over hoe de overheid de regie kan voeren bij verdichtingsprojecten die kwalitatieve én maatschappelijke meerwaarde bieden. We nodigen ook Nicolas Bearelle uit om mee aan het gesprek deel te nemen om zo het perspectief van de vastgoedsector te vertegenwoordigen. Hoe kan volgens hen transparantie leiden tot meer kwalitatieve en rechtvaardige vastgoedontwikkeling?

Lezing door Yannick Willemstein naar aanleiding van het onderzoek voor zijn masterproef naar omvang van belangenconflicten in omgevingsdossiers na bij lokale beleidsmakers in Vlaanderen + documentaire: Bouwpromoter baas die nauwe banden tussen projectontwikkeling en bestuur aankaart.

Na een boeiend onderzoekstraject lanceren we het pamflet ‘De Sociaal Rechtvaardige Bouwshift’!

Doe moe aan de grote feminine city takeover!

Hoe balanceren we wonen en werken in gebieden met een historiek van stedelijke bedrijvigheid? Neem deel aan deze publieke avond!

Een stad zou een plek moeten zijn waar iedereen zich in thuis voelt. Maar in de realiteit zien we dat de publieke ruimte geen fijne plek is voor vrouwen* en andere minderheidsgroepen. In de vorige gespreksavond focusten we ons daarom op de concepten van brave/safe spaces. Daar leerden we dat we verder moeten gaan dan ruimtelijke ingrepen. We hebben nood aan samenwerking en blikverruiming. Tijdens deze voormiddag gaan we daarom op zoek naar alternatieve perspectieven op de stad, identificeren we ‘allies’ of bondgenoten en analyseren we gedrag van onszelf en van anderen.

Hoe zorgen we voor een meer gelijkwaardige en inclusieve representatie? De manier waarop we over architectuur spreken in boeken, tijdschriften, tentoonstellingen, lezingen en debatten, bepaalt mee de cultuur in onze sector, en wie daarin een plek vinden en wie niet. Wie worden er gerepresenteerd? Wie krijgen er een podium, wie verschijnen in publicaties en wie worden er geëerd met prijzen? Hoe zit het met de percentages vrouwen, mensen van kleur, queer, met een beperking, enzovoort? Wat denken we over quota? En hoe zit het met taal – voor wie is het debat over architectuur toegankelijk?

Erfgoedzorgers van allerlei slag staan voor grote uitdagingen: een erfgoedwetgeving die steeds verandert, verschuivingen in eigendom en opdrachtgeverschap, steeds minder afgestudeerde erfgoedzorgers zowel bij architecten als ambachtslui, en nog veel meer. Hoe gaan we hier mee om? Wat zijn de specifieke pijnpunten? En kunnen we hierover eens goed babbelen met erfgoedzorgers onder elkaar: eigenaren, consulenten, beheerders, architecten en sympathisanten? Dat willen wij nu eens graag uittesten en waar beter dan op café, waar titels smelten als suiker in koffie en iedereen gezellig kan keuvelen en palaveren over ons erfgoedbeleid.

Een stad zou een plek moeten zijn waar iedereen zich thuis voelt, maar dat is vandaag nog niet voor iedereen realiteit. Publieke ruimte is vaak minder afgestemd op vrouwen* of andere minderheidsgroepen, om samen te komen, zich uit te drukken of plaats in te nemen. Daarom ontstaan er plekken, 'safe en braver spaces', waar ze ongeremd zichzelf kunnen zijn.

Tijdens de eerste PAF-boekenclub van het nieuwe seizoen lezen we een reeks teksten op zoek naar concepten die ons gesprek over een geljkwaardige architectuursector kunnen onderbouwen. Op 9 november bespreken we onder meer klassiekers van Denise Scott Brown, Audre Lorde en Sarah Ahmed.

Hoe geef je vorm aan een feministische architectuurpraktijk Architecten Juliane Greb en Aslı Çiçek bouwden elk een eigen bureau uit in België. Beiden maken daarbij keuzes die soms buiten het conventionele pad gaan en zetten inclusieve waarden voorop. PAF gaat met hen in gesprek over hoe zij vormgeven aan hun praktijk. Welke keuzes maken zij? Omschrijven ze hun praktijk als feministisch? Hoe kijken ze naar de architectuursector in België en daarbuiten, en welke ervaringen hebben ze? In een open gesprek met beide sprekers en het publiek zoekt PAF naar bouwstenen voor een meer gelijkwaardige en inclusieve architectuurpraktijk.

We welcome everyone to join this evening and discover the ideas developed by teams of international students and young professionals on five different challenges put forward by the Innovation Network of the Flemish Government (INO):

De nieuwe boekenselectie voor de PAF Boekenclub is het boek Black Turtleneck, Round Glasses, van de Duitse architect Karin Hartmann. We bespreken het boek op woensdag 7 juni in de PAF Boekenclub.

Architecten dragen zwart. Het is een clichébeeld dat Karin Hartmann oproept met de titel Black Turtleneck, Round Glasses, het beeld van de helden uit het modernisme. Maar hoe gedateerd is dit beeld eigenlijk? Hartmann beschrijft in haar boek dat veel elementen van dit stereotype nog steeds door echoën in het idee van ‘de architect’. Zoals het beeld van het solitaire genie dat volledig toegewijd is aan zijn roeping.

Verrassing is misschien wel een van de mooiste kwaliteiten van steden. Maar wat gebeurt er met het spontane, onverwachte, verwonderende karakter van de stad wanneer deze evolueert naar een slimme stad? In welke mate staan slimme steden de toevalligheid in de weg, of hoe kan technologie haar versterken? Van onverwachte steegjes en ontdekkingen van culturele activiteiten - hoe brengen we verrassing in de stad en haar beleving?

We gaan in gesprek met Annelien Smets, onderzoeker bij imec-SMIT (Studies in Media, Innovation and Technology) en professor media economie aan de Vrije Universiteit Brussel. Ze coördineert het FWO-onderzoeksproject ‘Serendipity Engine’ over het gebruik van gepersonaliseerde aanbevelingssystemen in een stedelijke context. Dit ligt in het verlengde van haar doctoraatsonderzoek waarbij ze zich, onder begeleiding van Pieter Ballon, toelegde op de vraag wat er gebeurt met serendipiteit in de slimme stad.

Daarnaast verwelkomen we Jeremy Genar, oprichter van KONO, gespecialiseerd in de organisatie van orienteering events en mede-oprichter van Hitta.run, de nieuwe app die bewoners wil prikkelen om ongekende plekken in hun wijk te ontdekken - opgezet in samenwerking met het District Antwerpen.

From streets and squares to parcs and playgrounds; these spaces promise to provide the context for public life to unfold. While they are often summarized as ‘public spaces’ in theory, more diverse, complex realities take place in practice. From design and access to control, investment and ownership; this dialogue critically explores the elements that impact the meanings, uses, interactions, and levels of comfort, interaction and inclusion/exclusion of individuals and communities in these spaces. Exploring this layered reality of public space we ask ourselves; what makes public spaces public? Building on comparative examples from the United States and Belgium, Kelly Gregg (University at Buffalo) helps us to collectively redefine and reimagine the ‘publicness’ of public space.

Steden warmen gemiddeld twee keer zo snel op als de rest van de wereld. Beton, asfalt en steen absorberen en houden hitte vast, waardoor het in de stad soms tot 5 graden warmer is dan in omliggende landelijke gebieden. Dat berekende de VN-milieuorganisatie Unep in een rapport op basis van een analyse van de 1692 grootste steden ter wereld. Hoe kunnen we onze steden bestand maken tegen toenemende hitte? Welke verkoelingsmethoden kunnen we gebruiken om de leefbaarheid van onze steden in te toekomst te vergroten?

Op dit slotevent van de reeks ‘Sociaal Rechtvaardig Omgevingsbeleid’ gaan we samen met sprekers uit de vorige avonden en beleidsmakers op zoek naar antwoorden op de centrale vraag: Hoe kunnen we omgevingsbeleid sociaal rechtvaardig maken? Hoe komen we door het beter inbedden van andere gezichtspunten ook effectief tot innovatieve oplossingen voor omgevingsvraagstukken en zo tot een sociaal rechtvaardiger omgevingsbeleid? Vanuit de verschillende cases (erfgoed, stedenbouwkundige lasten en openbaar onderzoek) formuleren we overkoepelende aanbevelingen voor beleid, regelgeving en instrumenten en kijken we hoe ongehoorde stemmen ook structureel ingebed kunnen worden in het omgevingsbeleid.

Ondanks haar hoge potentieel in het bouwen aan sociaal-rechtvaardige ruimtelijke ontwikkeling blijft het instrument vandaag vaak onderbenut. Overheden weten vaak geen antwoord te geven op de vragen; hoe bepaal je de aard en schaal van deze last? Wanneer pas je ze wel of niet toe? Waar en voor wie wordt deze maatschappelijke return gerealiseerd? Onderzoekers, stedenbouwkundigen en ambtenaren gaan in gesprek over de kansen en uitdagingen van dit instrument, uitgedaagd door vers gepubliceerd grootschalig onderzoek naar internationale voorbeelden.

De Duitse architect Karin Hartmann onderzoekt en schrijft over bouwcultuur en de raakvlakken daarvan met feminisme. Met het boek Black Turtleneck, Round Glasses: Expanding Planning Culture Perspectives onderzoekt ze vanuit een intersectioneel feministisch perspectief de structurele oorzaken die veel vrouwen - en iedereen die geen witte cis-man is - uit het vakgebied duwen. Op dinsdag 23 mei komt ze naar Antwerpen om te spreken over haar bevindingen, waarna we met haar en met elkaar in kleine groepen in gesprek gaan.

For more than one year, Russia has occupied parts of Ukraine. For more than one year, neighbouring Poland has shown immense solidarity. The invasion caused Europe's biggest refugee crisis since World War II. Around 10 million Ukrainians, a quarter of the population, had to flee the country.

In Warsaw, people are trying to give Ukrainians a new home, whether temporary or not. Over the past year, the Polish capital had to cope with an unprecedented influx. How does the city handle this sudden increase of inhabitants?

Students of the second Master in Urban and Spatial Planning at Ghent University will travel to Warsaw in March 2023 to investigate what lessons they can learn from the refugee reception in Poland and Warsaw.

During the research trip, the students will send emails to correspondents, formulating reflections, thoughts and questions. The responses of the correspondents will provide an expert point-of-view. The event "To Warsaw and back (?)" will be a follow-up of this correspondence. In the presence of the students and the correspondents, the audience will get an insight in the mail correspondence. By doing so, the perspective of the audience are added to the conversation.

We bewegen met zijn allen te weinig. Hoewel studies de positieve effecten van bewegen op ons lichaam en onze geest aantonen, beweegt twee derde van de Antwerpenaren onvoldoende, met een verhoogd risico op kanker, dementie en hart- en vaatziekten als gevolg.

Hoe kunnen we er voor zorgen dat we met zijn allen meer gaan bewegen? Welke beleidsmaatregelen en concrete ingrepen in onze publieke ruimte en straten kunnen hier bij helpen? En welke specifieke maatregelen kunnen er voor zorgen dat het openbaar domein aantrekkelijker wordt voor jongeren en ouderen?

We zoeken antwoorden op deze vragen met Sabine Beckers en Stijn Rybels. Sabine Beckers is Adviseur Bewegen voor de Stad Antwerpen. In 2018 was zij betrokken bij ‘Beweegscans’ en ‘Trage Wegen’, twee studies die de beweegvriendelijkheid van de Antwerpse publieke ruimte in kaart brachten. Stijn Rybels is mandaat assistent stedenbouw en ruimtelijke planning aan de Universiteit Antwerpen en sinds 2015 verbonden aan de Onderzoeksgroep voor Stadsontwikkeling. Zijn onderzoek naar o.a. Bicycle Oriented Development focust op manieren om de fietsbaarheid van onze steden te verbeteren.

Jos Boys is een van de founding members van het Londens feministisch collectief Matrix, dat in de jaren 80 actief was. Ze geeft een lezing over feminisme en architectuur, waarna we met haar en elkaar in gesprek gaan.

U kent ze vast, de gele posters op straat. Maar wist u ook dat deze aan u gericht zijn? Zij kondigen een ‘openbaar onderzoek’ aan voor een omgevingsvergunning. Het nodigt iedereen uit om het dossier van een ruimtelijk project in te kijken en, indien u dit wenst, binnen de 30 dagen standpunten, opmerkingen of bezwaren in te dienen die worden overgebracht aan het gemeentebestuur.

In theorie vormen deze gele posters en het daaraan gekoppelde openbaar onderzoek een betekenisvolle uitnodiging voor ‘iedereen’ om zich uit te spreken over ruimtelijke projecten in hun leefomgeving. In praktijk dringen enkele vragen zich op. Wie voelt zich aangesproken door deze posters? Wie heeft de tijd en vaardigheden om deze technische dossiers door te nemen, de impact op hun leefomgeving in te schatten en hun standpunt te formuleren opdat deze een gewicht krijgt in de beoordeling en ontwikkeling van een ruimtelijk project? Vormt het instrument een vergroting of verenging van de democratische inspraak in de ontwikkeling van onze leefomgeving? We gaan in gesprek met theoretische en praktische experts op het thema.

Niet enkel publieke actoren maken de stad. Integendeel, de meeste ruimtelijke projecten komen er op privaat initiatief. Maar hoe bewaak je maatschappelijke doelstellingen ook in of via deze private projecten? Stedenbouwkundige last vormt een instrument voor publieke overheden om een maatschappelijke return te vragen in ruil voor de winst die gemaakt wordt met een privaat bouwproject. Zo kan een gemeente een stendenbouwkundige last opleggen om een projectontwikkelaar te laten bijdragen aan een in natura, door grondafstand, door het realiseren van sociale woningen of het financieel bijdragen tot verbonden beleidsdoelstellingen.

Ondanks haar hoge potentieel in het bouwen aan sociaal-rechtvaardige ruimtelijke ontwikkeling blijft het instrument vandaag vaak onderbenut. Overheden weten vaak geen antwoord te geven op de vragen; hoe bepaal je de aard en schaal van deze last? Wanneer pas je ze wel of niet toe? Waar en voor wie wordt deze maatschappelijke return gerealiseerd? Onderzoekers, stedenbouwkundigen en ambtenaren gaan in gesprek over de kansen en uitdagingen van dit instrument, uitgedaagd door vers gepubliceerd grootschalig onderzoek naar internationale voorbeelden.

De politiek is van iedereen. Van dat idee zijn wij namelijk doordrongen. En zo zou het moeten zijn. Maar om dat in de realiteit te bereiken hebben we heel veel mensen nodig. We hebben nood aan denkers, dromers en doeners die samen in dialoog willen gaan.

STAD24 nodigt u uit om zich in te schrijven om over de toekomst van de stad te spreken. Zij nodigen vervolgens een zo representatief mogelijke selectie aan burgers uit om deze dialoog aan te gaan.

Van de verwijdering van de houten banken in het Brusselse Noordstation tot het verbod op dubbele beglazing in de beschermde tuinwijk Le Logis-Floréal – niet zelden ontstaat er frictie tussen de sociale waardering van onroerend erfgoed door haar gebruikers enerzijds en de beleidsmatige waardering ervan anderzijds.

Hoe gaan we om met deze frictie? Hoe meten en waarderen we de sociale waarde van onroerend erfgoed? Hoe vergroten we de diversiteit aan perspectieven die deze waarde formuleren? Meer nog, hoe kunnen burgers de betekenis en het gebruik van erfgoed dichter bij deze sociale waarden gaan beheren? We gaan in gesprek met beleids- en praktijkdeskundigen over een sociaal rechtvaardige waardering en beheer van onroerend erfgoed.